am3

Cześć. Kontynuując historię placówek dyplomatycznych dziś chciałbym Wam opowiedzieć o miejscu gdzie stoi dziś Ambasada USA.

Zacznę krótko od samego Stanisława Lilpopa (dla którego wybudowano willę), który był uważany za jednego z pionierów uprzemysłowienia w Królestwie Polskim. W 1854 wraz z Wilhelmem Rauem przystąpił do spółki Braci Evansów. M.in. wzorując się na poznanej za granicą organizacji pracy, przestawił ręczny sposób produkcji na maszynowy, a w miejsce obcokrajowców (stanowiących dotąd większość wykwalifikowanych kadr) zatrudniał posiadających odpowiednie kwalifikacje Polaków.

Wojna krymska spowodowała, że angielscy właściciele „Fabryki Machin” zmuszeni byli pozbyć się 60% udziałów. W 1866 Lilpop do spółki z Wilhelmem Rauem nabyli na własność całość przedsiębiorstwa braci Evansów, które w 1873 przekształcone zostało w Towarzystwo Akcyjne „Lilpop, Rau i Loewenstein” i do 1939 było przodującą firmą polskiego przemysłu budowy maszyn.

Sama willa wybudowana została w 1852 obok do dziś stojącej willii wspólnika Wilhelma Rau-a (Ambasada Szwajcarii). Od 1866 znajdowała się w rękach rodziny Radziwiłłów, którzy stworzyli tu swoją rezydencję. Potem w rękach Branickich, którzy byli właścicielami także sąsiednich budynków: willi Rau-a i willi Wiernickiego.

Ambasada Amerykańska mieściła się tu już przed 1939 r. Jeszcze po wojnie, gdy w ocalałym budynku mieściło się Polskie Radio, rodzina Czetwertyńskich – ówczesnych właścicieli willi dostawała opłaty za wynajem.

W 1956 r. rządy PRL i USA podpisały układ, na mocy którego rząd amerykański otrzymał grunt i pałacyk w czasowe użytkowanie na 80 lat, z możliwością przedłużenia. Rząd PRL uwolnił rząd USA od roszczeń wobec tej nieruchomości. USA wynegocjowały też prawo do zburzenia pałacyku. Władze PRL zmusiły architekta stolicy do zmiany klasyfikacji pałacyku na obiekt nie zabytkowy (!) i wydania zgody na jego rozbiórkę. Pałacyk wyburzono w 1963 r. W jego miejscu stanął budynek dzisiejszej ambasady USA…

Albert Czetwertyński oskarżył rząd amerykański o udział w spisku zmierzającym do aresztowania jego ojca Stanisława, aby tym łatwiej wejść w posiadanie rezydencji. Jak mówił, potwierdzają to dokumenty z IPN. Stanisława Czetwertyńskiego aresztowano w 1954 r. pod fałszywym zarzutem szpiegostwa i skazano na 7 lat więzienia. Po wyjściu na wolność w 1960 r. wyemigrował z synem do Kanady. Albert Czetwertyński wrócił do kraju po 1989 r.

am2
« 2 z 4 »

Pierwsze dwa zdjęcia Willa przed wojną, kolejne to ohydny budynek, który zastąpił ocalały po wojnie budynek :( .Ostatnie to Google Earth i usytuowanie Ambasady USA.

Hi. Continuing the history of diplomatic missions, today I would like to tell you about the place where the US Embassy stands today.

I will briefly start with Stanisław Lilpop himself (for whom the villa was built), who was considered one of the pioneers of industrialization in the Kingdom of Poland. In 1854, together with Wilhelm Rau, he joined the Brothers Evans company. Including Following the example of work organization known abroad, he switched from manual production to machine-made, and in place of foreigners (who so far constituted the majority of qualified personnel), he employed Poles with appropriate qualifications.

The Crimean War forced the British owners of „Machin Factory” to get rid of 60% of their shares. In 1866, Lilpop, in partnership with Wilhelm Rau, acquired the entire enterprise of the Evans brothers, which in 1873 was transformed into the „Lilpop, Rau and Loewenstein” Joint-Stock Society and until 1939 was a leading company in the Polish machine building industry.

The villa itself was built in 1852 next to the villa of partner Wilhelm Rau (Swiss Embassy), which still stands today. From 1866 it was in the hands of the Radziwiłł family, who created their residence here. Then it was in the hands of the Branicki family, who also owned the neighboring buildings: Rau’s villa and Wiernicki’s villa.

The American Embassy was located here before 1939. Still after the war, when the Polish Radio was located in the building that survived, the Czetwertyński family – the owners of the villa at that time – received rental fees.

In 1956, the governments of the People’s Republic of Poland and the United States signed an agreement under which the American government received land and a mansion for temporary use for 80 years, with the possibility of extension. The government of the Polish People’s Republic released the US government from claims against this property. The US has also negotiated the right to demolish the palace. The authorities of the Polish People’s Republic forced the architect of the capital to reclassify the palace into a non-historic building (!) And grant permission for its demolition. The palace was demolished in 1963. In its place was erected the building of today’s US Embassy …

Albert Czetwertyński accused the American government of taking part in a plot to arrest his father Stanisław, in order to gain possession of the residence more easily. As he said, this is confirmed by documents from the Institute of National Remembrance. Stanisław Czetwertyński was arrested in 1954 on false charges of espionage and sentenced to 7 years in prison. After his release in 1960, he emigrated with his son to Canada. Albert Czetwertyński returned to the country after 1989.

am2
« 2 z 4 »

The first two photos of Will before the war, the next one is a hideous building that replaced a building that survived the war :(. The last one is Google Earth and the location of the US Embassy