p3

Cześć, po krótkiej przerwie, chciałem Wam opowiedzieć jak najkrócej się da o jednym z najbardziej znanych symboli zburzonej Warszawy – Pałacu Saskim.

Otóż pierwotnie na miejscu pałacu stał dwór Morsztyna, przebudowany po 1661, na barokowy pałac z czterema wieżami, następnie pałac został zakupiony w 1713 przez króla Augusta II, który rozpoczął jego przebudowę zakończoną w 1748. W 1724 do rezydencji wprowadził się dwór królewski, a przebudowany pałac stanowił jedno z założeń urbanistycznych Osi Saskiej ciągnącej się od Krakowskiego Przedmieścia do Koszar Mirowskich (czyli dzisiejszej Hali – której poświęcę inny wpis)

W ramach rozbudowy obiektu przyłączono do obszaru kompleksu pałacowego sąsiadujące rezydencje magnackie – w 1721 została przyłączona posiadłość rodu Sanguszków, przekształcona następnie w pałac Brühla (o nim w następnym blogu pod koniec sierpnia). Po śmierci kolejnego Sasa na polskim tronie – Augusta III w 1763 pałac utracił status rezydencji królewskiej i podupadł, należąc do kolejnych elektorów saskich, którzy wynajmowali pomieszczenia budynku na biura (jest link :) ) i mieszkania.

W latach 1808–1816 Pałac Saski był nadal własnością królów Saksonii, jednak gdy na kongresie wiedeńskim Fryderyk August I został zmuszony do zrzeczenia się tytułu księcia warszawskiego, pałac sprzedano rządowi Królestwa Polskiego.

„dom Skwarcowa”

Po zniszczeniach, jakich doznał budynek pałacowy w czasie powstania listopadowego w 1830, na podstawie planów Adama Idźkowskiego dokonano w latach 1839–1842 kolejnej przebudowy w stylu klasycystycznym, rozbierając część środkową pałacu i dodając w tym miejscu kolumnadę w stylu korynckim. Ponieważ przebudowa została zlecona przez nowego właściciela Iwana Skwarcowa, który nabył pałac od rządu, wielu (do dziś) uważa, że znany nam z widokówek przedwojennych pałac to po prostu dom Skwarcowa….

W dwudziestoleciu międzywojennym w pałacu znajdował się Sztab Generalny Wojska Polskiego, a w 1923 przed budynkiem od strony wschodniej ustawiono pomnik księcia Józefa Poniatowskiego (teraz przed Pałacem Prezydenckim). W 1925 w kolumnadzie pałacu, pod arkadami, urządzono Grób Nieznanego Żołnierza. W latach 1930–1937 w Pałacu Saskim mieściła się także siedziba Biura Szyfrów, gdzie po raz pierwszy, w grudniu 1932, złamano kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.

Zapraszam do obejrzenia krótkiego filmu o Ogrodzie Saskim z latach 30tych, gdzie także widać sam pałac (wkradł się tam też Kraków z Barbakanem 😉 )

Gmach został wysadzony w powietrze przez Niemców po upadku Powstania w dniach 27–29 grudnia 1944. Ponieważ „zadrżała” im ręka przy próbie wysadzenia samego Grobu, ta część kolumnady została do dziś.

Miłego weekendu :)

p2
« 3 z 6 »

Pierwsze zdjęcie to właściwie rycina pałacu za czasów saskich, kolejne to pałac oraz perspektywa całego Placu Piłsudskiego przed wojną i to, co zostało – znany nam wszystkim Grób Nieznanego Żołnierza. Ostatnie to Google Earth i zarys pałacu w dzisiejszym układzie architektonicznym – po prawej oczywiście Metropolitan. Faktycznie zarys trawnika pokrywa się z dwoma skrzydłami pałacu.