Doskonale znany mieszkańcom Warszawy Pałac Staszica znajduje się w miejscu, które w przeszłości było rozdrożem z traktami, prowadzącymi od Warszawy w dwóch kierunkach. Wybierając drogę, która wiodła na południe, wzdłuż obecnego Nowego Światu można było dotrzeć do Czerska i podróżując dalej do Krakowa.
Skręcając na wschód, szlakiem, jaki obecnie tworzą ulice Mikołaja Kopernika i Tamka dotarlibyśmy do Solca, gdzie można było przeprawić się przez Wisłę i powędrować w kierunku Rusi.
Aby przybywający mieli świadomość potęgi Polski, w pobliżu tego rozdroża król Zygmunt III Waza rozkazał w roku 1620 wznieść Kaplicę Moskiewską.
Spoczęli w niej car Wasyl IV Szujski, jego żona, Jekaterina i brat, Dymitr.
Rodzina carska dostała się niewoli w czasie wojny polsko-rosyjskiej i w charakterze jeńców trafiła do Warszawy.
W roku 1611, na Zamku Królewskim, zdetronizowany car złożył hołd Zygmuntowi III Wazie (między innymi obiecał jako car, że Rosja już nigdy nie zaatakuje Polski (!!!)). Rok później on i jego rodzina zmarli, najprawdopodobniej w wyniku zarazy, na zamku w Gostyninie.
Kaplica miała kształt sześciobocznej wieży – rotundy, o trzech kondygnacjach, nakrytej hełmem.
Precyzyjna lokalizacja kaplicy do dzisiaj budzi wątpliwości historyków i badaczy dziejów Warszawy. Najczęściej wskazywane jest miejsce, znajdujące się obecnie w centralnym punkcie Pałacu Staszica ale sugerowane są również inne lokalizacje.
W 1635 ciała carskiej rodziny wydano delegacji rosyjskiej, a w roku 1668 król Jan Kazimierz przekazał mauzoleum dominikanom obserwantom.
Według opinii części badaczy dominikanie, wznosząc około roku 1700 w tym miejscu kościół, włączyli kaplicę w mury powstającego obiektu.
W latach 1725–1742 kościół przebudowano, a w roku 1760 otrzymał piękną fasadę projektu Efraima Schrögera. Niestety, księży dominikanów, na skutek braku powołań, ubywało i świątynia zaczęła podupadać.
W czasie wojen napoleońskich kościół zaadaptowano na koszary.
W roku 1816 budynkiem administrował już tylko jeden dominikanin, ksiądz Józef Danikowski. Oskarżony o sprzeniewierzenie pieniędzy na renowację kościoła, strzałem w głowę odebrał sobie życie… Stojąc na stopniach ołtarza.
Sprofanowana świątynia nie mogła dalej istnieć i została rozebrana w roku 1818.
Rosjanie planowali wzniesienie w tym miejscu cerkwi (którą zresztą udało im tu ulokować po przebudowie Pałacu w latach 90-ych XIX wieku – przedostatnie zdjęcie poniżej)
Ostatecznie jednak teren pozyskał Stanisław Staszic.
Szukając miejsca dla siedziby Królewskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, zdecydował się sprzedać dotychczasową siedzibę Towarzystwa, kamieniczki przy Kanonii, i za pozyskane pieniądze zakupić teren pokościelny.
Połowa cegieł odzyskanych z rozebranego kościoła posłużyła do wzniesienia według projektu Antonia Corazziego nowego budynku.
Nowy gmach, mimo, że był siedzibą instytucji naukowej, otrzymał miano Pałacu Staszica. I pod taką nazwą znamy go do dzisiaj.
Źródło:
https://www.facebook.com/ArktourWHU
Well-known to the residents of Warsaw, the Staszic Palace is located in a place that in the past was a crossroads with routes leading from Warsaw in two directions. Choosing the road that led southwards, along the present Nowy Świat Str. one could reach Czersk and traveling further to Kraków.
Turning east, along the route that now forms the streets of Nicolaus Copernicus and Tamka, one would reach Solec, where you could cross the Vistula and go in the direction of Russia.
In order to make the arriving people aware of the power of Poland, King Zygmunt III Waza, near the crossroads, ordered in 1620 to erect the Moscow Chapel.
Tsar Vasyl IV Szujski, his wife, Yekaterina and brother, Dmitri, rested in it.
The Tsarist family was taken prisoner during the Polish-Russian war and went to Warsaw as prisoners of war.
In 1611, in the Royal Castle, the dethroned tsar paid homage to Zygmunt III Waza (among others he as a Russian tsar promised Russia would never again attack Poland…(!!!)). A year later he and his family died, most likely as a result of the plague, at the castle in Gostynin.
The chapel had the shape of a six-sided tower – a rotunda with three floors, covered with a helmet.
Precise location of the chapel still raises doubts among historians and researchers of the history of Warsaw. The most frequently indicated place is currently located in the central point of the Staszic Palace but other locations are also suggested.
In 1635, the dead Russian family was taken over to a Russian delegation, and in 1668, King John Casimir transferred the mausoleum to the Dominicans the Observers.
According to the opinion of some of the researchers, the Dominicans, erecting around 1700 in this place the church, included the chapel in the walls of the emerging building.
In 1725-1742 the church was rebuilt, and in 1760 it received a beautiful façade of the Efraim Schröger project. Unfortunately, the Dominican priests, due to the lack of vocations, waned and the temple began to decline.
During the Napoleonic wars, the church was adapted as the barracks.
In 1816, the building was administered by only one Dominican priest, Father Józef Danikowski. Accused of embezzling money for the renovation of the church, he took his own life by shot in the head … Standing on the steps of the altar.
The desecrated temple could not continue to exist and was dismantled in 1818.
The Russians planned to erect the church at this place (which by the way they managed to locate here after the reconstruction of the Palace in the 1890s – the penultimate photo below)
Ultimately, however, the area was acquired by Stanisław Staszic.
Searching for a place for the seat of the Royal Society of Friends of Sciences, he decided to sell the existing seat of the Society, tenement houses near Kanonia, and purchase the church area for the money he acquired.
Half of the bricks recovered from the demolished church served to erect a new building according to Antoni Corazzi’s design.
The new edifice, although it was the seat of a scientific institution, was given the title of the Staszic Palace. And under this name we know it today.
Source:
https://www.facebook.com/ArktourWHU