Cześć, po krótkiej przerwie, chciałem Wam opowiedzieć jak najkrócej się da o jednym z najbardziej znanych symboli zburzonej Warszawy – Pałacu Saskim.
Otóż pierwotnie na miejscu pałacu stał dwór Morsztyna, przebudowany po 1661, na barokowy pałac z czterema wieżami, następnie pałac został zakupiony w 1713 przez króla Augusta II, który rozpoczął jego przebudowę zakończoną w 1748. W 1724 do rezydencji wprowadził się dwór królewski, a przebudowany pałac stanowił jedno z założeń urbanistycznych Osi Saskiej ciągnącej się od Krakowskiego Przedmieścia do Koszar Mirowskich (czyli dzisiejszej Hali – której poświęcę inny wpis)
W ramach rozbudowy obiektu przyłączono do obszaru kompleksu pałacowego sąsiadujące rezydencje magnackie – w 1721 została przyłączona posiadłość rodu Sanguszków, przekształcona następnie w pałac Brühla (o nim w następnym blogu pod koniec sierpnia). Po śmierci kolejnego Sasa na polskim tronie – Augusta III w 1763 pałac utracił status rezydencji królewskiej i podupadł, należąc do kolejnych elektorów saskich, którzy wynajmowali pomieszczenia budynku na biura (jest link 
) i mieszkania.
W latach 1808–1816 Pałac Saski był nadal własnością królów Saksonii, jednak gdy na kongresie wiedeńskim Fryderyk August I został zmuszony do zrzeczenia się tytułu księcia warszawskiego, pałac sprzedano rządowi Królestwa Polskiego.
„dom Skwarcowa”
Po zniszczeniach, jakich doznał budynek pałacowy w czasie powstania listopadowego w 1830, na podstawie planów Adama Idźkowskiego dokonano w latach 1839–1842 kolejnej przebudowy w stylu klasycystycznym, rozbierając część środkową pałacu i dodając w tym miejscu kolumnadę w stylu korynckim. Ponieważ przebudowa została zlecona przez nowego właściciela Iwana Skwarcowa, który nabył pałac od rządu, wielu (do dziś) uważa, że znany nam z widokówek przedwojennych pałac to po prostu dom Skwarcowa….
W dwudziestoleciu międzywojennym w pałacu znajdował się Sztab Generalny Wojska Polskiego, a w 1923 przed budynkiem od strony wschodniej ustawiono pomnik księcia Józefa Poniatowskiego (teraz przed Pałacem Prezydenckim). W 1925 w kolumnadzie pałacu, pod arkadami, urządzono Grób Nieznanego Żołnierza. W latach 1930–1937 w Pałacu Saskim mieściła się także siedziba Biura Szyfrów, gdzie po raz pierwszy, w grudniu 1932, złamano kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.
Zapraszam do obejrzenia krótkiego filmu o Ogrodzie Saskim z latach 30tych, gdzie także widać sam pałac (wkradł się tam też Kraków z Barbakanem 😉 )
Gmach został wysadzony w powietrze przez Niemców po upadku Powstania w dniach 27–29 grudnia 1944. Ponieważ „zadrżała” im ręka przy próbie wysadzenia samego Grobu, ta część kolumnady została do dziś.
Miłego weekendu
Pierwsze zdjęcie to właściwie rycina pałacu za czasów saskich, kolejne to pałac oraz perspektywa całego Placu Piłsudskiego przed wojną i to, co zostało – znany nam wszystkim Grób Nieznanego Żołnierza. Ostatnie to Google Earth i zarys pałacu w dzisiejszym układzie architektonicznym – po prawej oczywiście Metropolitan. Faktycznie zarys trawnika pokrywa się z dwoma skrzydłami pałacu.